Ο Ανθυπαστυνόμος Μπαλάσκας Χρήστος, ο οποίος έχει συμπληρώσει πολλά «χιλιόμετρα» στην Άμεση Δράση παραχώρησε συνέντευξη στο policenet.gr και μίλησε για τις καθημερινές επιτυχίες της υπηρεσίας, την εκπαίδευση, τον εξοπλισμό αλλά και για τους κινδύνους του επαγγέλματος.
Συνέντευξη στην Κέλλυ Σαουάχ-Μαραγκουδάκη
Από το 1992 υπηρετεί στη Δ/νση της Άμεσης Δράσης Αττικής, ξεκινώντας από το τηλεφωνικό κέντρο βρέθηκε συνοδηγός σε περιπολικό και στη συνέχεια οδηγός πληρώματος. «Τον Ιανουάριο του 1992 πήρα μια γεύση από τα περιστατικά τα οποία επιλαμβάνεται η Άμεση Δράση. Από τη θέση του συνοδού περιπολικού εργάστηκα σχεδόν σε όλους τους τομείς της Αττικής, με τις περισσότερες βάρδιες να γίνονται στην ‘’καρδιά’’ της Αθήνας. Μετά από τρία χρόνια μεταπήδησα στα καθήκοντα του οδηγού περιπολικού, όπου παρέμεινα μέχρι το 2015 όπου προήχθην στο βαθμό του ανθυπαστυνόμου επ' ανδραγαθία. Από τότε εκτελώ χρέη εκφωνητή του κέντρου επιχειρήσεων της Άμεσης Δράσης. Όλα αυτά τα χρόνια εργάστηκα με πάρα πολλούς συναδέλφους και εκπαίδευσα αρκετούς οι οποίοι σήμερα θεωρούνται δάσκαλοι για τους νεότερους.»
Αιματοβαμμένα περιστατικά υπερηφάνειας
Οι επιτυχίες της Α/Δ είναι πολλές στα τόσα χρόνια και είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς κάποια, αναφέρει ο κ. Μπαλάσκας, ο οποίος καταφέρνει τελικά να ιεραρχήσει δύο από τα πιο έντονα περιστατικά που κλήθηκε να πράξει τα δέοντα.
«1997. Λάβαμε σήμα για φωτιά σε νυχτερινό κέντρο των Αμπελοκήπων. Άμεσα φτάσαμε στο σημείο όπου ένεκα της φωτιάς σε υπόγειο κέντρο διασκεδάσεως αλλοδαπών, μετά την επέμβαση της Πυροσβεστικής, εντοπίσαμε πάνω από δέκα απανθρακωμένους ανθρώπους μέσα στο κατάστημα. Αρκετοί από τους εγκαυματίες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο ‘’Ευαγγελισμός’’. Όταν πήγαμε στο νοσοκομείο για να δούμε την κατάσταση των τραυματιών, είδα έναν αλλοδαπό άνδρα –ο οποίος δεν ήταν τραυματίας- να περιφέρεται ανήσυχα. Αμέσως κρίθηκε ύποπτος. Όταν τον πλησίασα άρχισε να τρέχει. Η πεζή καταδίωξη μέσα στο νοσοκομείο τελείωσε με τη σύλληψή του. Τελικά αποδείχτηκε ότι αυτό το άτομο ήταν υπεύθυνο για τη φωτιά που κόστισε τη ζωή σε τουλάχιστον δέκα (10) ανθρώπους. Έβαλε τη φωτιά επειδή δεν του είχαν επιτρέψει την είσοδο στο νυχτερινό κέντρο. Στο νοσοκομείο βρέθηκε για να δει πόση ζημιά είχε προκαλέσει με τις πράξεις του.»
«Πριν αρκετά χρόνια λάβαμε σήμα για ύποπτο άτομο σε πολυκατοικία στο Παγκράτι. Κατά τον έλεγχο του κτηρίου εντοπίσαμε έναν νεαρό άνδρα κρυμμένο στο κλιμακοστάσιο. Κατά τον σωματικό έλεγχο ανευρέθηκε ένα περίστροφο. Διαπιστώθηκε ότι τις προηγούμενες ώρες είχε διαπράξει τρεις ληστείες με την τελευταία να διενεργείται σε ένα μανάβικο, όπου είχε καταφέρει να κλειδώσει τον μανάβη σε ένα ψυγείο. Σας μιλάω ειλικρινά, τον βγάλαμε παγωμένο. Σώθηκε από βέβαιο θάνατο.»
Από του «Χάρου τα δόντια» στην Ανδραγαθεία
Ο κ. Μπαλάσκας κλήθηκε να ανακαλέσει στη μνήμη του, το πιο δύσκολο περιστατικό της υπηρεσιακής του καριέρας, που κόντεψε να του κοστίσει την ίδια του τη ζωή.
«Κατά τη διάρκεια των υπηρεσιών μου σαν πλήρωμα περιπολικού της Α/Δ, ήρθα αντιμέτωπος αρκετές φορές με δύσκολα, ένοπλα περιστατικά. Αυτό όμως που συνέβη στις 18 Μαίου του 2011, αποτέλεσε σταθμό της καριέρας μου. Ήταν 04:20. Η βάρδια μέχρι εκείνη την ώρα κυλούσε ήρεμα. Ξαφνικά κατά τη διάρκεια της περιπολίας μας στην περιοχή του Βύρωνα, είδαμε μια μοτοσυκλέτα να κινείται αντίθετα στο μονόδρομο. Ο αναβάτης αγνόησε επιδεικτικά τα σήμερα και τους φάρους και ανέπτυξε ταχύτητα. Η καταδίωξη είχε αρχίσει. Μετά από λίγο, ο ύποπτος εγκατέλειψε τη μοτοσυκλέτα, η οποία αποδείχτηκε κλεμμένη, και άρχισε να τρέχει πεζός. Εγώ και ο συνοδηγός μου ήρθαμε σε εμπλοκή μαζί του, σώμα με σώμα. Ασύρματος δεν έπιανε σήμα στη συγκεκριμένη περιοχή. Ο ύποπτος ήταν γιγαντόσωμος μπράβος της νύχτας και κατά τη διάρκεια της πάλης έβγαλε ένα ανακλεινόμενο στιλέτο και με μαχαίρωσε στο μπράτσο, κόβοντάς μου την αρτηρία. Η δεύτερη μαχαιριά ήταν στο στήθος μου. Δεν είχα άλλη επιλογή. Έβγαλα το όπλο μου και τον πυροβόλησα στο πόδι με βολή ακινητοποίησης. Αμέσως έπεσε στο οδόστρωμα. Δεν πρόλαβε –ευτυχώς- να βγάλει το περίστροφο magnum 357 από τη ζώνη του. Στο νοσοκομείο έφτασα με 6 πίεση και απώλεια αίματος 1,5 λίτρου και αυτό διότι έτυχε να μένει μια νοσοκόμα στο σημείο της συμπλοκής, η οποία μου έδεσε πρόχειρα το τραύμα, σταματώντας την αιμορραγία μέχρι τη μεταφορά μου στο νοσοκομείο με το περιπολικό. Έτσι σώθηκα από του Χάρου τα δόντια. Αυτό το περιστατικό μου χάρισε το Σταυρό της Ανδραγαθείας και την προαγωγή μου στον βαθμό του Ανθυπαστυνόμου. Αυτό το συμβάν μου απέδειξε στο έπακρον τι θα πει συναδελφικότητα. Όλα τα περιπολικά της βάρδιάς μου με επισκέφτηκαν στο νοσοκομείο. Οι συνάδελφοι μου ήρθαν για συμπαράσταση και ενώ σχολούσαν κανείς δεν έφυγε. Η προσφορά τους σε φιάλες αίματος, ήταν συγκινητική. Ο τότε Α-100 ήρθε για συμπαράσταση. Συναδελφικότητα. Ιερό πράγμα.»
Ζητήματα που χρίζουν επίλυσης σε ένα κλίμα αισιοδοξίας
Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι αστυνομικοί που υπηρετούν στην Άμεση Δράση μίλησε στο policenet.gr ο κ. Χρήστος Μπαλάσκας, τονίζοντας ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη προσωπικού.
«Ο αριθμός των περιπολικών της υπηρεσίας είναι σχεδόν ο μισός του αριθμού των οχημάτων, τα οποία περιπολούσαν τη δεκαετία του 1990 ή του 2000. Και δεν πρέπει να αγνοούμε ότι η εγκληματικότητα από εκείνα τα χρόνια έχει εκτοξευτεί. Μπορεί τα περιπολικά να είναι καινούργιας τεχνολογίας, δεν είναι όμως αρκετά γρήγορα. Επίσης, αν κάτι χρειάζεται αναβάθμιση είναι οι επικοινωνίες. Δεν βρίσκονται βέβαια στο ‘’χάλι’’ των προηγούμενων ετών. Ευτυχώς, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η σύνθεση της Γ.Α.Δ.Α. είναι ό,τι καλύτερο έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών είναι στα καλύτερά της. Και επειδή τα πάντα είναι αλυσιδωτές αντιδράσεις, οι επικεφαλής των διευθύνσεων είναι μεταξύ τους σε συνεννόηση, έχοντας άριστες σχέσεις. Αυτό περνάει και στο προσωπικό κάνοντας το κλίμα αρκετά καλό. Κατά το παρελθόν είχαμε αρκετά προβλήματα σε αυτόν τον τομέα...», επισημαίνει.
Εξοπλισμοί και τεχνολογίες στα πρότυπα του εξωτερικού
Ο κ. Μπαλάσκας στην ερώτηση εάν υπάρχουν εξοπλισμοί ή τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται από Αστυνομίες του εξωτερικού και οι οποίες θα μπορούσαν να «υιοθετηθούν» και από την ΕΛ.ΑΣ. ώστε να βοηθηθούν υπηρεσίες όπως η Άμεση Δράση, απάντησε ότι το επίπεδο υλικοτεχνικού εξοπλισμού και τεχνολογίες υπολείπεται από τις Αστυνομίες των προηγμένων χωρών.
«Θυμάμαι ότι πριν μία δεκαετία, τα περιπολικά της Άμεσης Δράσης αλλά και της τροχαίας, έφεραν ένα σύστημα το οποίο διάβαζε και σκάναρε τις πινακίδες των οχημάτων και μέσω μιας τράπεζας πληροφοριών του Αρχηγείου με την οποία ήταν συνδεδεμένο online, εντόπιζε αυτόματα οχήματα τα οποία ήταν κλεμμένα. Με αυτόν τον τρόπο θυμάμαι, μέσα σε ένα και μόνο μήνα εγώ προσωπικά είχα εντοπίσει περισσότερα από 25 κλεμμένα οχήματα κατά την περιπολία μου. Η σύμβαση με την εταιρία όμως έληξε κάποια στιγμή και δυστυχώς δεν ανανεώθηκε. Νομίζω ότι αυτό το σύστημα το έχουν αρκετές χώρες του εξωτερικού.
Επίσης, θα μπορούσε το κάθε περιπολικό να είναι κατασκευασμένο για αυτή τη χρήση και όχι ένα απλό επιβατικό όχημα χωρίς αστυνομικές προδιαγραφές απλά βαμμένο στα χρώματα τις ΕΛ.ΑΣ. Το ίδιο και για τις μοτοσυκλέτες της ομάδας (Ζ) καθώς και της ΔΙ.ΑΣ. Πάντως τα τελευταία χρόνια γίνονται φιλότιμες προσπάθειες από την πολιτική και φυσική ηγεσία προς τη θετική κατεύθυνση και βρισκόμαστε σε καλό δρόμο», καταλήγει.
«Τα πάντα ρει» - Επιβεβλημένες αλλαγές στην Α/Δ
«Η άμεση δράση είναι μια ευέλικτή υπηρεσία πρώτης γραμμής. Δεν αποκαλείται τυχαία η αιχμή του δόρατος της αστυνόμευσης. Έχει αρκετούς νεκρούς από τους συναδέλφους των περιπολικών, από την ομάδα (Ζ) και από την ομάδα ΔΙ.ΑΣ. Με λίγα λόγια πρόκειται για μια υπηρεσία, η οποία είναι επικίνδυνη.
Πρέπει να είναι ενωμένη και συμπαγής. Η αναδιάρθρωση που είχε γίνει πριν από μια δεκαετία σχεδόν άλλαξε το χαρακτήρα της. Πλέον, η υπηρεσία βασίζεται περισσότερο στη δίκυκλη αστυνόμευση. Αυτό όμως γίνεται πάντα καιρού επιτρέποντος. Όταν βρέχει ή όταν χιονίζει αντιμετωπίζουμε σοβαρό ζήτημα αστυνόμευσης. Για αυτό πιστεύω ότι πρέπει να ενισχυθεί το κομμάτι των περιπολικών, μόνο και μόνο διότι επιχειρούν με όλες τις καιρικές συνθήκες. Κάποτε η υπηρεσία είχε τεμαχιστεί σε πέντε κομμάτια. Οι αρμόδιοι όμως κατάλαβαν το λάθος τους και η υπηρεσία ενώθηκε ξανά.
Οι αστυνομικοί που απαρτίζουν την Άμεση Δράση πρέπει να κερδίζουν το σήμα που φέρουν στο στήθος τους. Πρέπει να νιώθουν την ευθύνη που έχουν ερχόμενοι σ αυτή την υπηρεσία. Έπειτα μη ξεχνάμε το ρητό: Μια φορά αμεσοδρασίτης, πάντα αμεσοδρασίτης. Πάντως, η οργάνωση και η δομή της Α/Δ ομολογουμένως είναι πρότυπο και για άλλες υπηρεσίες.
Η εκπαίδευση των αμεσοδρασιτών
«Παλαιότερα οι αμεσοδρασίτες περνούσαν εκπαίδευση κάθε χρόνο, η οποία διαρκούσε δύο εβδομάδες. Σ’ αυτή οι συνάδελφοι εκπαιδεύονταν σε πολεμικές τέχνες, στην αστυνομική πρακτική σύλληψης υπόπτου, σε σενάρια ληστείας, απαγωγής κ.λ.π. Γινόταν οπλοτεχνική, αναλύονταν σοβαρά περιστατικά κ.λ.π.
Σήμερα η εκπαίδευση έχει συρρικνωθεί στη μία εβδομάδα. Κανείς όμως δεν μπορεί να πει ότι δεν είναι επαρκής. Τηρουμένων των αναλογιών είναι εκπαιδευμένοι άριστα οι συνάδελφοι της άμεσης δράσης. Αυτό άλλωστε φαίνεται από τις επιτυχίες οι οποίες είναι πάρα πολλές. Μη ξεχνάμε πόσες μεγάλες εγκληματικές υποθέσεις έχουν αφετηρία απλούς ελέγχους της Α/Δ και κατόπιν από την ασφάλεια βγαίνουν άριστα αποτελέσματα μετά την προανάκριση. Αμεσοδρασίτης ανεκπαίδευτος δεν υπάρχει. Βέβαια εχθρός του καλού, είναι το καλύτερο θα πω και θα ολοκληρώσω.»
Ομάδα «Σ» - Μια επιχειρησιακή υπηρεσία
Για την θρυλική για πολλούς Ομάδα «Σ» που δημιουργήθηκε το 1995 επί υπουργίας του αείμνηστου Σήφη Βαλυράκη, μίλησε ο κ. Μπαλάσκας, οποίος μας ταξιδεύει πολλά χρόνια πίσω.
« Τότε η Άμεση Δράση εξοπλίστηκε με πιστόλια, διότι μέχρι πρότινος είχε περίστροφα. Εξοπλίστηκε με δύο ελικόπτερα, με περιπολικά των 150 ίππων, με εξελιγμένο τηλεφωνικό κέντρο, με αλεξίσφαιρα, με σπρέι πιπεριού και άλλο επαναστατικό για την εποχή εξοπλισμό.
Ο σκοπός ήταν οι αστυνομικοί να είναι γρηγορότεροι από τούς παραβάτες και τους εγκληματίες. Η Ομάδα διέθετε αυτοκίνητα σε συμβατικό χρώμα μεγάλης ιπποδύναμης και είχε αρκετές ένοπλες αντιπαραθέσεις με σκληρούς κακοποιούς και αρκετούς τραυματίες συναδέλφους. Θα την αποκαλούσα ομάδα κυνηγών των εγκληματιών. Χρησιμοποιήθηκε επίσης για την καταπολέμηση των αυτοσχέδιων, αλλά για τροχονομικούς ελέγχους. Οι παράνομοι γνωρίζοντας την ύπαρξη της Ομάδας «Σ» σκεφτόταν δύο φορές πριν κάνουν κάτι το παράνομο. Τελικά διαλύθηκε στις αρχές του 2000, καθώς η συντήρηση των ακριβών οχημάτων της ήταν ασύμφορη.
Στις μέρες μας αρκετές φορές έχει συζητηθεί η επανασύσταση της ομάδας. Οι παραβάτες και οι εγκληματίες χρησιμοποιούν οχήματα μεγάλης ιπποδύναμης. Πρέπει και εμείς να μπορούμε να ανταποκριθούμε. Για το λόγο αυτό, κρίνω ότι η επανασύσταση της θα πρόσφερε πολλά στην καταπολέμηση του εγκλήματος. Και βέβαια αν συσταθεί εν νέου, θα πρέπει να υπάγεται στην Άμεση Δράση», προσθέτει.
Φάκελος «εγκληματικότητα» - Οι περιοχές με τα περισσότερα περιστατικά
Είναι γεγονός πως το έγκλημα παγκοσμίως «καλπάζει» με τους εγκληματίες να βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά από τους αστυνομικούς προκειμένου να υλοποιήσουν τις παράνομες δραστηριότητές τους.
«Στην Ελλάδα όπως και σε όλο τον κόσμο η εγκληματικότητα αυξάνεται συνέχεια. Γι’ αυτό όμως υπάρχει η Αστυνομία. Οι συνάδελφοι ξεπερνούν αρκετές φορές τον εαυτό τους και ανταποκρίνονται άριστα στα περιστατικά. Το μόνο που χρειάζεται είναι η υποστήριξη της Πολιτείας. Δυστυχώς, παλαιότερα η στήριξη της ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Έτσι οι εγκληματίες αποθρασύνθηκαν και σήμερα έχουμε φτάσει σε σημείο να είναι δύσκολα τα πράγματα. Υπάρχουν περιοχές που θεωρούνται εγκληματογόνες με πρώτο το κέντρο της Αθήνας, ιδιαίτερα τις νυχτερινές ώρες», εξηγεί.
Σύμφωνα με τον ίδιο μερικές περιοχές των δυτικών και νοτιοανατολικών προαστίων αποτελούν περιοχές του λεκανοπεδίου Αττικής με πληθώρα περιστατικών εγκλημάτων.
Αυτές είναι το κέντρο της Αθήνας ιδιαίτερα τις νυχτερινές ώρες, μερικά δυτικά προάστεια και μερικά νοτιοανατολικά.
Γενικότερα υπάρχει αυτό που λέμε χαμηλή εγκληματικότητα σε ελαφρώς ανοδική πορεία.
Οι αστυνομικοί όμως και ιδιαίτερα η Άμεση Δράση είναι εδώ.
Αρκεί να ασχολούμαστε με την αστυνόμευση και όχι με αλλότρια καθήκοντα.
Και σ' αυτό τον τομέα όμως είμαστε σε καλό δρόμο.
Η ανεξέλεγκτα ανοδική πορεία της εγκληματικότητας έχει ανακοπεί αρκετά τα τελευταία χρόνια.
Ενδοοικογενειακή βία – Το φαινόμενο από τα μάτια των αμεσοδρασιτών
«Για την Ελληνική Κοινωνία η ενδοοικογενειακή βία σαν όρος είναι κάτι το καινούργιο. Για την Ελληνική Αστυνομία, όχι καθώς είναι γεγονός πως πάντα υπόβοσκε στην ελληνική οικογένεια. Απλά παλιότερα, τα θύματα από φόβο και από έλλειψη ενημέρωσης υπέμεναν τα δεινά τους. Σήμερα αυτό έχει αλλάξει. Πλέον οι υπαίτιοι δίνουν λόγο στη δικαιοσύνη», αναφέρει και συνεχίζει λέγοντας πως έχει διαχειριστεί αρκετά περιστατικά τέτοιου τύπου.
«Η αυστηρότητα σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να είναι μεγάλη. Πολλοί συνάνθρωποί μας υποφέρουν και ζητούν τη βοήθεια της Αστυνομίας. Είναι επιβεβλημένο να είμαστε ευαίσθητοί σε αυτό το θέμα.»
Ο μεγαλύτερος φόβος των αστυνομικών και των οικογενειών τους
«Οι αστυνομικοί, οι οποίοι υπηρετούν στην Αμεση Δράση, είναι καθημερινοί άνθρωποι με ευαισθησίες και προβλήματα όπως όλοι. Όταν όμως αναλαμβάνουν υπηρεσία, υπάρχει η απαίτηση να έχουν το αλάθητο. Στα χιλιάδες περιστατικά στα οποία επιλαμβάνονται οι αμεσοδρασίτες, περιλαμβάνονται τα παράπονα μεταξύ γειτόνων που ο ένας ρίχνει ακάθαρτα ύδατα στο μπαλκόνι του άλλου, μέχρι και την αντιμετώπιση επικίνδυνων εγκληματιών όπως τρομοκρατών, ληστών κ.λ.π.
Η ανησυχία των πληρωμάτων, καθώς και των εκφωνητών είναι το τι θα αντιμετωπίσουν εκεί που τους στέλνει ο εκφωνητής και πώς θα εξελιχθεί το κάθε περιστατικό. Έχει τύχει ένα απλό λεκτικό επεισόδιο να καταλήξει σε ένοπλη αντιπαράθεση. Η έκβαση του κάθε περιστατικού είναι άγνωστη και αυτό κάνει τους συναδέλφους να είναι ανήσυχοι και ακόμα πιο προσεκτικοί. Η αγωνία στα πληρώματα και στους εκφωνητές είναι κοινή. Η έξτρα αγωνία του εκφωνητή, είναι να γυρίσουν όλοι μετά τη λήξη της υπηρεσίας γεροί στις οικογένειές τους. Τότε όλοι μπορούμε να πούμε ότι πήγε καλά η βάρδια.»
Μια συμβουλή προς τα νεότερα στελέχη της μάχιμης Α/Δ
«Εύχομαι στους νέους συναδέλφους οι οποίοι υπηρετούν σε αυτή την ιστορική υπηρεσία, καθώς και σε αυτούς που θα έρθουν, να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της και να μάθουν σωστά από τους παλαιότερους, ώστε να μεταδώσουν στους επόμενους τη γνώση και τις ιδιαιτερότητες που έχει η δουλειά του αμεσοδρασίτη.
Η συμβουλή μου προς όλους, είναι να μην εφησυχάζονται ποτέ. Ο κίνδυνος καραδοκεί. Να έχουν καλές σχέσεις μεταξύ τους, καθώς και με τους συναδέλφους των άλλων υπηρεσιών. Οι καιροί είναι δύσκολοι αλλά έχουμε ο ένας τον άλλον. Όπως είπα και νωρίτερα, η συναδελφικότητα είναι ιερό πράγμα. Αυτό πρέπει να το θυμόμαστε όλοι…»