O διάσημος ψυχαναλυτής Carl Jung, μαθητής του Freud, είχε πει κάποτε, ότι ο άνθρωπος δε μπορεί να δει τον Θεό, διότι δεν κοιτάει αρκετά χαμηλά.
Σίγουρα δεν είχε στο μυαλό του την Ελληνική Αστυνομία αλλά, όπως συμβαίνει με όλα τα σπουδαία αποφθέγματα, οι εφαρμογές αυτής της ρήσης είναι αμέτρητες.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η ΕΛ.ΑΣ έχει αναβαθμιστεί σε εντυπωσιακό βαθμό τα τελευταία χρόνια. Απαλλαγμένη από τις ιδεοληψίες της αριστερής διακυβέρνησης, κατάφερε να σταθεί στα πόδια της και να ανακτήσει σε μεγάλο βαθμό το χαμένο της γόητρο. Κατόρθωσε να απαλλαγεί από τον ευνουχισμό στον οποίο εκδικητικά επιχείρησαν να την υποβάλλουν αυτοί που είχαν δήθεν υποφέρει στα χέρια των «μπάτσων» - όπως ακόμα και πρωθυπουργικά χείλη είχαν αποκαλέσει τους αστυνομικούς- και να κινηθεί στα χνάρια των προηγμένων αστυνομικών σωμάτων της Δύσης.
Ξεκινώντας από το «ξεδόντιασμα» της ντροπής των πολυετών καταλήψεων, μέχρι την κατάργηση του στρεβλού πανεπιστημιακού ασύλου και καταλήγοντας στην αναβάθμιση του επιχειρησιακού εξοπλισμού και στην αναγνώριση της επικινδυνότητας του επαγγέλματος, η ΕΛ.ΑΣ πλέον μπορεί και εκπληρώνει επαρκώς την σύνθετη αποστολή της με πατριωτισμό, επαγγελματισμό και αποτελεσματικότητα.
Οι τελευταίες δε επιτυχίες με το χτύπημα οργανωμένων κυκλωμάτων εγκληματικών ενέργειων, με μεθοδικότητα και πολυετή σχεδιασμό μας έκαναν όλους υπερήφανους.
Εδώ όμως έρχεται και «κουμπώνει» η ρήση του Jung. Η αστυνομία έχει πέτυχει στα μεγάλα και σημαντικά, έχει όμως δρόμο να διανύσει στα μικρά και καθημερινά, εκεί που κρύβεται ο «Θεός».
Η θετική αξιολόγηση των προαναφερθέντων επιτευγμάτων της αστυνομίας από τους πολίτες, θα είναι «πουκάμισο αδειανό» αν δεν συνοδευτεί από μια πλήρη αλλαγή του δόγματος αστυνόμευσης. Η ουσία – αλλά και οι εντυπώσεις- αξιολογούνται από την καθημερινότητα και όχι από τρανταχτές επιτυχίες.
Ο μέσος πολίτης σχηματίζει άποψη για το επίπεδο ασφάλειας της χώρας από όσα βιώνει καθημερινά και όχι μόνο από μεγάλες υποθέσεις που φτάνουν σάρα δελτία ειδήσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απαραίτητο η αστυνομία να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την καθημερινή αστυνόμευση. Τώρα που πλέον έχει απαλλαγεί από «παιδικές ασθένειες» και πατά γερά στα ποδιά της, είναι καιρός να ωριμάσει η ιδέα της πλήρους κυριαρχίας στους δρόμους και στις πλατείες των πόλεων μας.
Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητο να υπάρξει αλλαγή της αστυνομικής υποκουλτούρας, η οποία επιτυγχάνεται μόνο με αλλαγή στην εκπαίδευση και ένα ξεκάθαρο σήμα από την πολιτική ηγεσία, ότι πλέον ο ρόλος του αστυνομικού στην κοινωνία έχει αλλάξει και γίνεται πιο κοινωνικά παρεμβατικός, χωρίς να ανησυχεί για ανόητα συμπλέγματα και στερεότυπα του παρελθόντος που μιλούν για αστυνομοκρατία.
Είναι αναγκαίο οι αστυνομικές παρεμβάσεις να γίνουν πιο άμεσες και πιο «καθημερινές». Μη ξεχνάμε, ότι η αστυνόμευση είναι εργαλείο κοινωνικής πολιτικής και υπάρχει μια συνεχής ώσμωση μεταξύ κοινωνίας και αστυνομίας, μια διαρκής ανταλλαγή πληροφοριών, για το τι πρέπει να αλλάξει,
Ας πάρουμε την τροχαία αστυνόμευση, επί παραδείγματι. Έχω αρθρογράφησει εκτενώς, σχετικά με το ότι αντιμετωπιζόταν ως πάρεργο από την αστυνομία ή ακόμα και ως δυσμενής μετάθεση («θα σε στείλω στη τροχαία να κόβεις κλήσεις») και ως απεχθής αστυνόμευση από την κοινωνία (δε πατέ να πιάσετε κανέναν έμπορο ναρκωτικών από το να κόβετε κλήσεις»).
Οι εποχές αλλάξαν όμως, η κοινωνία αντιλήφθηκε την έντονα κοινωνική διάταση της τροχαίας ανομίας και αστυνομία ανταποκρίνεται. Δυστυχώς επειδή η κουλτούρα δύσκολα αλλάζει, υπάρχει μια διάθεση να αναθέσουμε το έργο της τροχαίας αστυνόμευσης σε τεχνικά μέσα (κάμερες), ώστε να μην ασχολούμαστε με κάτι που προξενεί ενόχληση.
Εδώ είναι το μεγάλο στοίχημα. Καλές οι κάμερες και αποτελεσματικές, όπως δείχνει η διεθνής εμπειρία,. Δυστυχώς όμως δεν καταφέρνουν το πιο σημαντικό.
Να αλλάξει δηλαδή η οδηγική συμπεριφορά όλων μας, διότι όλοι ανεξαιρέτως είμαστε παραβάτες στους δρόμους.
Επί δεκαετίες αφεθήκαμε ανεξέλεγκτοι ως πολίτες να παρανομούμε. Οι κάμερες – αν δεν συνδυαστούν με αυξημένη επιτήρηση από το σύνολο της αστυνομίας- το μόνο που θα καταφέρουν είναι να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας στις κεντρικές οδικές αρτηρίες και να συνεχίσουμε να παρανομούμε στα στενά της πόλης και στους επαρχιακούς δρόμους.
Χρησιμοποίησα την τροχαία παραβατικότητα, διότι είναι εκτεταμένη και είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες με τους οποίους ο μέσος πολίτης – και ο τουρίστας- αξιολογεί το επίπεδο ευνομίας και ευταξίας μιας χώρας.
Αν η αστυνομία δεν αλλάξει νοοτροπία ως προς την εφαρμοσμένη αστυνόμευση σε επίπεδο καθημερινότητας, δεν πρόκειται να υπάρξει κουλτούρα αστυνόμευσης σε κάθε γωνιά
της χώρας, στοιχείο απαραίτητο για να εμπεδωθεί ένα ισχυρό αίσθημα ασφάλειας στο υποσυνείδητο του μέσου πολίτη.
Η αστυνομία πλέον οφείλει να ισχυροποιήσει και να επεκτείνει τη κυριαρχία της σε κάθε δρόμο, σε κάθε στενό, σε κάθε γωνιά της περιφέρειας όχι μόνο δια της παρουσίας της αλλά και της ενασχόλησης της με κάθε πτυχή της έννομης τάξης.
Ο λόγος που στις ΗΠΑ εφαρμόζουν το Νόμο ακόμα και σε περιπτώσεις που φαίνονται ασήμαντες, δεν είναι επειδή έχουν κάποιο «κόλλημα» με την απόλυτη εφαρμογή, ούτε επειδή λατρευτούν την αστυνομοκρατία. Αυτές είναι αστυνομοκρατία προσεγγίσεις.
Το κάνουν διότι μόνο έτσι περνάει το κοινωνικό μήνυμα, ότι οι πάντες ελέγχονται και δεν γίνονται εκπτώσεις στην τήρηση του Νόμου.
Το Κράτος είναι ο μεγαλύτερος παιδαγωγός διότι δια των πράξεων και των παραλείψεων του διαπαιδαγωγεί την κοινωνία για το τι είναι σημαντικό και τι όχι.
Και επειδή η «παιδεία» στην οποία συχνά αναφερόμαστε για να εξηγήσουμε τα κακώς κείμενα της χώρας, είναι κάτι σχετικό για τον καθένα μας, ας δώσουμε έμφαση στον παιδευτικό χαρακτήρα της τήρησης των Νόμων.
Από αυτό κρίνεται το επίπεδο πολιτισμού και προόδου όλων των
Κρατών.
Ο Θεός είναι τελικά χαμηλά. Ας σκύψουμε λίγο το κεφάλι και θα τον δούμε….!
*Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι εγκληματολόγος, διδάκτωρ Κοινωνιολογίας της αστυνόμευσης.