Γράφει ο Βασίλης Ανδριανόπουλος
«Βοήθεια. Βοηθήστε μας!». Την ημέρα των Φώτων, στις 9.30 το βράδυ, ένα 9χρονο κορίτσι, κάλεσε την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056. Στο σπίτι της ακούγονταν οι φωνές των γονιών της. Σκορπούσαν φόβο και πόνο. Το κορίτσι όμως, με σθένος που ξεπερνούσε την ηλικία της, ήθελε να προστατέψει τον 4χρονο αδελφό της από τις σκληρές εικόνες που εξελίσσονταν μπροστά της.
Διαβάστε επίσης
Κάλεσε την Άμεση Δράση, όμως η κλήση της βρισκόταν σε αναμονή. Θυμήθηκε ότι στο σχολείο της είχαν πει, πως αν βρεθεί σε κίνδυνο, να καλέσει το 1056. Όπως κι έκανε. Οι Αρχές ενημερώθηκαν και έσπευσαν στο σημείο. Οι άνθρωποι από το «Χαμόγελο του Παιδιού» στάθηκαν πλάι στα δύο παιδιά, μεταφέροντάς τα με εξειδικευμένο προσωπικό σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Αυτή είναι μια από τις αμέτρητες υποθέσεις που το «Χαμόγελο» καλείται καθημερινά να διαχειριστεί. Όπως άλλωστε ανέφερε στο iEidiseis.gr ο Κώστας Γιαννόπουλος, πρόεδρος του ΔΣ του «Χαμόγελου», το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης «δεν έχει σταματημό. Είναι σαν χιονοστιβάδα που τρέχει ακάθεκτη».
«Το 45% των κλήσεων προέρχεται από τα παιδιά»
Σύμφωνα με τον κ. Γιαννόπουλο, «διαθέτουμε κάποια πολύ σημαντικά εργαλεία, γεγονός που δημιουργεί τη δυνατότητα να μας καλούν πλέον τα ίδια τα παιδιά».
Είναι ενδεικτικό ότι βάσει στοιχείων που δημοσιοποίησε το «Χαμόγελο», περίπου το 45% των κλήσεων που δέχεται ο Οργανισμός, προέρχεται από τα ίδια τα παιδιά. Άλλωστε, το πρώτο δεκάμηνο του 2025, στις Γραμμές Βοήθειας και Υποστήριξης, το «Χαμόγελο» δέχθηκε συνολικά 139.757 τηλεφωνικές κλήσεις, αριθμός που αντιστοιχεί σε 460 κλήσεις ημερησίως.
Παράλληλα, καταγράφηκε αύξηση 65% στις επώνυμες και ανώνυμες αναφορές για κακοποίηση παιδιών που λήφθηκαν στην διαδικτυακή πλατφόρμα Cyber Tipline Hellas.
«Κάθε δεύτερη ημέρα έχουμε αυτοκτονικό ιδεασμό»
Όπως σχολίασε ο κ. Γιαννόπουλος, «τα παιδιά μας εμπιστεύονται και μας καλούν ακόμη και για να μας πουν ότι “είμαι στην ταράτσα, θέλω να αυτοκτονήσω, επειδή δεν αντέχω άλλο τον βιασμό, δεν αντέχω το μπούλινγκ”. Άλλες φορές μας καλούν επειδή για παράδειγμα, θέλουν να καταγγείλουν τον πατριό τους που τα κακοποιεί σεξουαλικά. Θέλουν να πάμε μαζί τους στο Τμήμα να καταθέσουν, επειδή φοβούνται».
Ενδεικτικό στοιχείο της κατάστασης, αποτελεί σύμφωνα με τον ίδιο, ότι «κάθε δεύτερη ημέρα έχουμε αυτοκτονικό ιδεασμό εφήβου ή έφηβης. Αυτό δείχνει ότι πολλά παιδιά βρίσκονται ψυχολογικά σε μια κατάσταση φρίκης».
«Ήθελε να πέσει από την ταράτσα του σχολείου»
Αναφορικά με τα παιδιά που καλούν το «Χαμόγελο», ο κ. Γιαννόπουλος σημείωσε πως «μας καλούν ακόμη και παιδιά 7 χρονών. Είχαμε απόπειρα αυτοκτονίας από ένα 10χρονο παιδί, που ήθελε να πέσει από την ταράτσα του σχολείο. Το απέτρεψε ένας συμμαθητής του. Μας τηλεφώνησε η μητέρα του παιδιού που τον απέτρεψε. Μάλιστα, το παιδί επιχείρησε να πέσει και δεύτερη φορά, λόγω μπούλινγκ».
Πάντως, πολλά παιδιά επικοινωνούν και για άλλους λόγους: «Υπάρχουν παιδιά που επικοινωνούν, επειδή τσακώθηκαν με τη μαμά τους και ζητάνε συμβουλές τι να κάνουν. Όταν όμως αισθανθούμε ότι υπάρχει κίνδυνος, σπάμε την εχεμύθεια και ενημερώνουμε τις Αρχές».
«Τον έπιασαν επ’ αυτοφώρω με 11χρονο παιδί»
Παράλληλα, ο κ. Γιαννόπουλος επεσήμανε πως η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών, «παραμένει ένα καλά κρυμμένο μυστικό. Είναι δύσκολο να εξιχνιαστεί μια υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης. Προσπαθούμε να αποφεύγουμε τις γραφειοκρατίες του συστήματος. Κατόπιν παραίνεσης, στέλνουμε τις αναφορές απευθείας στους αστυνομικούς διευθυντές της εκάστοτε περιοχής ή στο τμήμα Ανηλίκων της ΕΛΑΣ, όπου υπάρχει».
Όπως σχολίασε ο ίδιος, «σε μια από αυτές τις φριχτές υποθέσεις, τον περασμένο Οκτώβριο, λάβαμε ανώνυμη αναφορά, ότι εργολάβος στη Μύκονο βίαζε για χρόνια τις δίδυμες κόρες τους. Η αναφορά εξιχνιάστηκε αμέσως από τους αξιωματικούς και έπειτα από περίπου 9 μήνες, έγινε το δικαστήριο που τον καταδίκασε σε δις ισόβια και 20 χρόνια κάθειρξη».
Σε άλλη περίπτωση, «μια γιαγιά μας πήρε τηλέφωνο να καταγγείλει έναν ηλικιωμένο, ο οποίος έφερνε αγοράκια απέναντι από το σπίτι της και τα κακοποιούσε σεξουαλικά. Βρήκαμε τον κατάλληλο διοικητή και τον έπιασαν επ’ αυτοφώρω με ένα 11χρονο παιδί».
«Έτρωγα ξύλο αλλά εγώ έφταιγα»
Παράλληλα, ο ίδιος αναφέρθηκε σε δύσκολες περιπτώσεις, «όπου χωρίζονται τα αδέλφια. Όταν μας δίνουν εντολή να πάρουμε το ένα από τα δύο παιδιά από τη Θεσσαλονίκη και να το πάμε σε ίδρυμα στην Κρήτη, χάθηκε η πιθανότητα να επανέλθει στην οικογένειά του. Η δευτερογενής κακοποίηση από το σύστημα, είναι πολύ χειρότερη».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «τα παιδιά όταν έρχονται, προσπαθούν να δικαιολογήσουν τους γονείς τους. “Ήμουν ζαβολιάρης γι’ αυτό με χτυπούσαν” μας λένε. “Γιατί με πήραν από τη μαμά και τον μπαμπά; Μια χαρά ήμουν. Έτρωγα ξύλο, αλλά εγώ έφταιγα”».
«Του έδειξε τους τραυματισμούς της»
Υπάρχουν όμως και διαφορετικές περιπτώσεις. Πρόσφατα, ψυχολόγος του Οργανισμού, βρέθηκε σε σχολείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στο πλαίσιο υλοποίησης προγράμματος πρόληψης για την κακοποίηση παιδιών. Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, μια έφηβη μαζί με τον φίλο της, τον πλησίασε. Του ανέφερε πως οι γονείς της είναι εξαιρετικά βίαιοι και μεταξύ τους, αλλά και απέναντι στην ίδια. Μάλιστα, σήκωσε τα μαλλιά της και του έδειξε τους τραυματισμούς που υπέστη το προηγούμενο βράδυ, στην περιοχή γύρω από το αυτί.
Ο ψυχολόγος την ρώτησε τι θέλει η ίδια να γίνει. Το κορίτσι του είπε πως για πρώτη φορά μετά την παρέμβαση πρόληψης, ένιωσε ότι υπάρχει επόμενη ημέρα, ότι μπορεί και θέλει να ζητήσει βοήθεια. Το κορίτσι απομακρύνθηκε από το επικίνδυνο περιβάλλον και οδηγήθηκε στο αρμόδιο Τμήμα για να καταθέσει -παρουσία του ψυχολόγου-, ενώ στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, προκειμένου να λάβει ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη. Όσο διαρκούσε η κοινωνική έρευνα για την οικογένειά της, δίπλα της βρίσκονταν εθελόντριες του Οργανισμού. Τελικά, η Εισαγγελία αποφάσισε το παιδί να το αναλάβει η θεία του. Όσο έμεινε εκεί, παρακολουθούνταν από ψυχίατρο του Κέντρου Ημέρας του «Χαμόγελου».
«Δεν υπάρχει το κατάλληλο προσωπικό»
Αναφορικά με τους λόγους που το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης εξακολουθεί να είναι τόσο έντονο, ο κ. Γιαννόπουλος ανέφερε πως «δεν γίνεται κάτι θεσμικά, επειδή δεν υπάρχει εξειδικευμένο στελεχιακό προσωπικό. Όταν ένας δήμος έχει 1-2 κοινωνικούς λειτουργούς, δεν μπορεί να κοιτάξει μια οικογένεια που είναι σε κρίση. Όταν ακούς μια κοινωνική λειτουργό να κλαίει, επειδή σου λέει πως αν αρρωστήσει, δεν υπάρχει άλλος να δει τους ανθρώπους που υποστηρίζει. Όταν ο εισαγγελέας δίνει εντολή για έρευνα, όμως δεν υπάρχει το κατάλληλο προσωπικό να κάνει έρευνα, να πάει στο σχολείο να ρωτήσει να το παιδί πηγαίνει με μαυρισμένο μάτι, τότε η κατάσταση δεν πρόκειται ποτέ να φτιάξει».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «έχει δημιουργηθεί αδιέξοδο. Η πρόταση της ΕΕ ήταν να υπάρξει μεν αποιδρυματοποίηση, αλλά με αύξηση των στελεχών στις υπηρεσίες. Βλέπετε αυτό να συμβαίνει;».
Εγκαταλελειμμένα παιδιά
Το πρώτο δεκάμηνο του 2025, το «Χαμόγελο» πραγματοποίησε 129 επιτόπιες παρεμβάσεις για συνολικά 229 παιδιά που βρίσκονταν σε άμεσο κίνδυνο, εκ των οποίων, 20 περιστατικά αφορούσαν σωματική κακοποίηση, 72 αφορούσαν παραμέληση και εγκατάλειψη και 3 σεξουαλική κακοποίηση.
Όπως ανέφερε ο κ. Γιαννόπουλος, στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόκειται για «εγκαταλελειμμένα παιδιά που βρίσκονται στο δρόμο, ή άλλα, για τα οποία η Εισαγγελία δίνει εντολή να απομακρυνθούν από το σπίτι τους. Είναι πιο παιδοκεντρικό να μεταφερθούν με ανθρώπους που έχουν γνώση πως να τα αντιμετωπίσουν, επειδή συνήθως είναι θυμωμένα ή έχουν ψυχιατρικά προβλήματα».
«Δεν ξέρετε τι έχω μέσα στην ψυχή μου»
Τον Μάρτιο του 2025, το «Χαμόγελο» ενημερώθηκε από τις αρμόδιες αρχές πως ένα παιδί, βρισκόταν αναίσθητο σε δρόμο της Αθήνας, για περισσότερο από 30 λεπτά. Το παιδί μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Παίδων και στη συνέχεια στις αρμόδιες αρχές, εξαιτίας αδυναμίας φιλοξενίας.
Ψυχολόγος του «Χαμόγελου» μετέβη στο αστυνομικό τμήμα για να το συναντήσει. Το βρήκε αποκοιμισμένο στον καναπέ, χωρίς να ανταποκρίνεται σε κάποιο ερέθισμα. Οι αστυνομικοί ανέφεραν πως η συμπεριφορά του άλλαξε δραματικά, καθώς προηγουμένως ήταν ιδιαίτερα επιθετικό, βρίζοντας, σπρώχνοντας και χτυπώντας όποιον βρισκόταν κοντά του.
Όταν το παιδί ξύπνησε, μεταφέρθηκε εκ νέου στο νοσοκομείο. Παρατηρήθηκε πως το σώμα του έφερε εμφανείς μώλωπες, εκδορές και σημάδια κακοποίησης, ενώ υπήρχαν ενδείξεις εγκαυμάτων από τσιγάρα. Η έντονη δυσοσμία που αναδυόταν από το σώμα του, πρόδιδε την έλλειψη φροντίδας. Το παιδί είπε πως ζει σε δύσκολες συνθήκες, μαζί με τα μικρότερα αδέλφια του και την οικογένειά του στην Κυψέλη.
Με δισταγμό μίλησε για την πείνα και την εξάντληση που ένιωθε, λέγοντας πως είχε μέρες να φάει και να κοιμηθεί. Στην ερώτηση γιατί είχε μώλωπες στα πόδια του, απάντησε πως πριν λίγες ημέρες τον χτύπησε αυτοκίνητο.
Καθώς οι άνθρωποι από το «Χαμόγελο» περίμεναν να βρεθεί κρεβάτι για τη νοσηλεία του, το παιδί ξέσπασε και είπε με σπασμένη φωνή: «Δεν ξέρετε τι έχω μέσα στην ψυχή μου». Μόλις το παιδί αποκοιμήθηκε, οι άνθρωποι από το «Χαμόγελο» αποχώρησαν, αφήνοντάς τον σε ασφαλή χέρια, με την ελπίδα πως πλέον θα λάβει την κατάλληλη φροντίδα.