Ξεκίνησε η δημόσια διαβούλευση για το νομοσχέδιο σύστασης για τη Δικαστική Αστυνομία και θα διαρκέσει μέχρι την ερχόμενη Τρίτη 19 Ιουλίου. Όπως είχε προαναγγείλει ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας και έγραψε το dikastiko.gr, το νομοσχέδιο αναμένεται να έχει ψηφιστεί μέχρι το τέλος Ιουλίου. Η Δικαστική Αστυνομία αποτελούσε «αίτημα τριών δεκαετιών αφού αναφερόταν και σε νομοσχέδιο του 1993 επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ενώ αποτελεί και πάγιο αίτημα των Δικαστικών Ενώσεων», είπε ο υπουργός.
Και διευκρίνισε: «Η Δικαστική Αστυνομία αναλαμβάνει την φύλαξη των δικαστικών μεγάρων, την επίδοση κλήσεων αλλά και τις μεταγωγές, ώστε να αποδεσμευτεί μεγάλος αριθμός αστυνομικών της ΕΛΑΣ. Παράλληλα προβλέπεται εξειδικευμένο σώμα επιστημόνων «που θα επικουρούν το έργο του δικαστή θέματα περιβάλλοντος, οικονομίας, νέας τεχνολογίας και προσωπικών δεδομένων».
Διαβάστε επίσης
Σκοπός του νέου θεσμού θα είναι η υποβοήθηση του έργου των δικαστικών και εισαγγελικών αρχών και η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των δικαστικών υπηρεσιών με την ανάθεση σε εξειδικευμένο προσωπικό του Υπουργείου Δικαιοσύνης αστυνομικών καθηκόντων, καθώς και καθηκόντων που απαιτούν ειδικές επιστημονικές γνώσεις, τα οποία, κατά το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο, ασκούνται από το προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας και ιδιώτες, αντιστοίχως, με αποτέλεσμα την εμφάνιση πρακτικών δυσχερειών ή δυσλειτουργιών και την καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης.
Με τη σύσταση της Δικαστικής Αστυνομίας, ως μιας εξειδικευμένης υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, επιδιώκονται η αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων του προσωπικού που πρόκειται να τη στελεχώσει, η λειτουργική κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των τομέων της, η ύπαρξη της αναγκαίας υπηρεσιακής συνοχής για την εκπλήρωση των σκοπών της και η επιτάχυνση των διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης.
Δικαστική αστυνομία: Οι αρμοδιότητες
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, με το σχέδιο νόμου καθορίζονται οι αρμοδιότητες της νέας υπηρεσίας και απαριθμούνται ενδεικτικά οι αρμοδιότητες της Δικαστικής Αστυνομίας, αναλόγως με το εάν πρόκειται για τον πολιτικό ή τον αστυνομικό τομέα.
«Το γεγονός ότι η απαρίθμηση είναι ενδεικτική και όχι αποκλειστική σχετίζεται με την εκτίμηση ότι η επαρκής στελέχωση και ο εξοπλισμός της νέας υπηρεσίας παρέχουν τη δυνατότητα για συνδρομή μεγαλύτερου εύρους στην υπάρχουσα δομή της δικαιοσύνης, με ανάθεση νέων καθηκόντων σε νέους τομείς δράσης. Η υπάρχουσα κατάσταση στα δικαστήρια και τις εισαγγελίες αναμένεται να βελτιωθεί με την άσκηση των αρμοδιοτήτων από το προσωπικό της Δικαστικής Αστυνομίας και, ιδιαίτερα από:
α) τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, προανάκρισης και ανακριτικών πράξεων από εξειδικευμένο προσωπικό, άμεσα συνδεδεμένο με τις εισαγγελικές και ανακριτικές αρχές, με υψηλή νομική κατάρτιση, εμπειρία και απασχόληση κατά κύριο λόγο στο έργο αυτό,
β) τη δυνατότητα σύνταξης τεχνικών εκθέσεων, καθόσον με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η εγκυρότητα και αξιοπιστία τους, ενόψει του ότι σε πολλές περιπτώσεις καθορίζουν και την έκβαση των υποθέσεων,
γ) την εκτέλεση ποινικών αποφάσεων και τη δραστική μείωση των ανεκτέλεστων δικαστικών αποφάσεων,
δ) την αποφόρτιση της ΕΛ.ΑΣ. από τη διενέργεια επιδόσεων κλήσεων και αποφάσεων.
Τέλος, προβλέπεται ρητά ότι δεν καταργούνται οι διατάξεις που προβλέπουν αντίστοιχες αρμοδιότητες της ΕΛ.ΑΣ. και των λοιπών κατά νόμο δημοσίων οργάνων και ρυθμίζουν τη σχέση τους με τις δικαστικές ή εισαγγελικές Αρχές. Η θέσπιση της διάταξης αυτής κρίθηκε αναγκαία, προκειμένου να αποφευχθεί η επικαλυπτόμενη και αντικρουόμενη δράση της Δικαστικής Αστυνομίας και της ΕΛ.ΑΣ. και να διασφαλιστεί η αρμονική και λειτουργική τους συνεργασία σε ζητήματα που άπτονται της καταπολέμησης του εγκλήματος και της απονομής της δικαιοσύνης.
Τα 3 σημεία που περιγράφονται για την ανάγκη ίδρυσης
- Ποιο ζήτημα αντιμετωπίζει η αξιολογούμενη ρύθμιση;
Με την αξιολογούμενη ρύθμιση αντιμετωπίζεται, κυρίως, το ζήτημα της εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων, της ευταξίας των δικαστικών συνεδριάσεων, της φύλαξης των δικαστικών καταστημάτων, της υποστήριξης των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών κατά τη διενέργεια ανακριτικών πράξεων, καθώς και της παροχής προς αυτούς συνδρομής για την επίλυση περίπλοκων νομικών και πραγματικών ζητημάτων, τα οποία απαιτούν εξειδικευμένες επιστημονικές ή τεχνικές γνώσεις. Συγκεκριμένα, με τη σύσταση της Δικαστικής Αστυνομίας, ως μιας εξειδικευμένης υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, επιδιώκονται η αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων του προσωπικού που πρόκειται να τη στελεχώσει, η λειτουργική κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των τομέων της, η ύπαρξη της αναγκαίας υπηρεσιακής συνοχής για την εκπλήρωση των σκοπών της και η επιτάχυνση των διαδικασιών απονομής δικαιοσύνης. Για την αντιμετώπιση των ζητημάτων, που περιγράφονται παραπάνω, η Δικαστική Αστυνομία διαιρείται σε πολιτικό και αστυνομικό τομέα.
- Γιατί αποτελεί πρόβλημα;
Η αντιμετώπιση των ανωτέρω προβλημάτων δεν μπορεί να επιλυθεί από τους υπηρετούντες στα δικαστήρια δικαστικούς υπαλλήλους, αφενός μεν επειδή υπάρχουν ακόμα αρκετά οργανικά κενά, αφετέρου δε επειδή ο ρόλος τους προσδιορίζεται και ρυθμίζεται διαφορετικά από το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο. Η διαπίστωση αυτή ισχύει, κυρίως, για τα καθήκοντα, που σύμφωνα με την προτεινόμενη ρύθμιση, ανατίθενται στο προσωπικό του πολιτικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας. Λόγω της ανυπαρξίας προσωπικού, που διαθέτει τις εξειδικευμένες γνώσεις που απαιτούνται οι δικαστικοί λειτουργοί αναγκάζονται να προστρέχουν σε υπαλλήλους άλλων υπουργείων αλλά και σε ιδιώτες ζητώντας την εξειδικευμένη γνώση τους για ζητήματα που ανακύπτουν κατά την επεξεργασία και την εκδίκαση των υποθέσεων. Αναφορικά με τη φύλαξη των δικαστηρίων και την εκτέλεση των αποφάσεων, απασχολείται ενός διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός υπαλλήλων της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ.), με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται υπέρμετρα η ΕΛ.ΑΣ. Με την προτεινόμενη ρύθμιση ενισχύεται το έργο των δικαστικών και εισαγγελικών αρχών και διασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία των δικαστικών υπηρεσιών με την ανάθεση σε εξειδικευμένο προσωπικό του Υπουργείου Δικαιοσύνης αστυνομικών καθηκόντων, καθώς και καθηκόντων που απαιτούν ειδικές επιστημονικές γνώσεις, τα οποία, κατά το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο, ασκούνται κυρίως από το προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ. και ιδιώτες, αντιστοίχως, με αποτέλεσμα την εμφάνιση πρακτικών δυσχερειών ή δυσλειτουργιών και την καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης.
- Ποιους φορείς ή πληθυσμιακές ομάδες αφορά;
Αφορά όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης (δικηγόρους, δικαστικούς υπαλλήλους, διαδίκους κ.λπ.).
Η πρώτη σύλληψη της ιδέας
Η δικαστική αστυνομία, όπως έγραψε το dikastiko.gr έχει καθιερωθεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και όχι μόνο, καθώς αποτελεί παγκόσμια πρακτική. Συγκεκριμένα, δικαστική αστυνομία λειτουργεί και είναι ενεργή, σε πολλές χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ολλανδία και το Βέλγιο.
Η ίδρυση της Δικαστικής Αστυνομίας, στοχεύει στο να συμβάλλει στην βελτίωση των όρων και των συνθηκών απονομής της Δικαιοσύνης, τόσο για τους πολίτες όσο και για τους λειτουργούς (δικαστές, εισαγγελείς και δικηγόρους) και τους δικαστικούς υπαλλήλους, να επιταχύνει ουσιαστικά την έκδοση των αποφάσεων, να εξοικονομήσει πόρους και να αυξήσει τα έσοδα του δημοσίου από την εκτέλεση ποινικών αποφάσεων, που πολλές φορές παραμένουν ανεκτέλεστες για χρόνια.
Η πρώτη ανακοίνωση του θεσμού είχε γίνει το 1993 επί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Σχεδόν 3 δεκαετίες μετά το σώμα δεν έχει λειτουργήσει, αλλά με τη νέα νομοθετική παρέμβαση Τσιάρα αναμένεται σύντομα να πάρει σάρκα και οστά.
Με την ενεργοποίησή του θα ικανοποιηθούν δύο πάγια αιτήματα του δικαστικού συστήματος, αφενός η μείωση του διοικητικού φόρτου, αφετέρου η φύλαξη και η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των δικαστικών αιθουσών, αποδεσμεύοντας παράλληλα προσωπικό της ΕΛΑΣ.