Ο ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΥΠΟΠΤΩΝ / ΔΡΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ
Διαβάστε επίσης
Γράφει ο Λάμπρος Δημητρέλος
Το δόγμα της αθέατης και αθόρυβης ανάπτυξης (“stealth approach” στη διεθνή βιβλιογραφία) υφίσταται από αρχαιοτάτων χρόνων, έχει καθορίσει νικητές και ηττημένους τόσο στα αρχέγονα όσο και στα σύγχρονα πεδία μαχών και συνοψίζεται στην «Τέχνη του πολέμου» του Σουν Τζου, με τη φράση «αυτός που έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει έκπληξη στον αντίπαλό του, θα είναι και ο νικητής».
Είναι προφανές λοιπόν πως η αθέατη – αθόρυβη ανάπτυξη αποτελεί έναν εκ των καθοριστικότερων παραγόντων που οδηγούν τους αστυνομικούς στο να μην αιφνιδιαστούν, αλλά στο να αιφνιδιάσουν. Η ικανότητα των αστυνομικών να προσεγγίζουν προβληματικές περιοχές χωρίς να γίνονται αντιληπτοί, ή να γίνονται αντιληπτοί πολύ αργά, τους προσδίδει πλεονέκτημα σε κάθε επίπεδο -στρατηγικό/τακτικό/επιχειρησιακό- και αφορά τους αστυνομικούς όλων των Υπηρεσιών (από την πιο ειδική ως την πιο συμβατική). Είναι επίσης μια παράμετρος που πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν τόσο από τους υψηλόβαθμους επιτελείς στον σχεδιασμό επιχειρήσεων μικρής ή ευρείας κλίμακας, όσο και από τους χαμηλόβαθμους ηγήτορες στο πεδίο, αλλά και από τα «απλά» ζεύγη αστυνομικών περιπολίας.
Ειδικά για τους αστυνομικούς περιπολίας, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση περιστατικών και ελέγχων κυρίως αγνώστου κινδύνου, η αθέατη – αθόρυβη ανάπτυξη μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Δεν είναι λίγα τα περιστατικά που οι αστυνομικοί έπεσαν θύματα ενέδρας όχι μόνο κακοποιών, αλλά και πιο «καθημερινών υπόπτων», ήτοι ψυχασθενών, μεθυσμένων, αλλά και ανθρώπων της διπλανής πόρτας, οι οποίοι λόγω της εμπλοκής τους σε κάποιο θεωρητικά ήπιο περιστατικό όπως ένα οικογενειακό επεισόδιο έχουν εκνευριστεί και γενικότερα διαταραχθεί πνευματικά.
Αυτό λοιπόν που προσπαθούν να επιτύχουν οι αστυνομικοί είναι η ανάπτυξη και προσέγγισή τους σε οποιαδήποτε προβληματική περιοχή (είτε αυτή αφορά χώρο, είτε αφορά άτομο/άτομα) να είναι:
1. ΑΘΕΑΤΗ
2. ΑΘΟΡΥΒΗ
3. ΑΠΡΟΣΜΕΝΗ
Έτσι οι αστυνομικοί μπορούν να εμποδίσουν ή να καθυστερήσουν δραματικά τον εντοπισμό τους από τους εμπλεκόμενους υπόπτους/δράστες, κερδίζοντας με αυτόν τον τρόπο χρόνο για να εκτιμήσουν τη σκηνή και να εφαρμόσουν πρώτοι το σχέδιο δράσης τους. (βλ. άρθρο O.O.D.A. loop).
Τα οπτικά σήματα μεταξύ των μελών της ομάδας αστυνομικών που επιχειρεί είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη διατήρηση χαμηλού ίχνους θορύβου, ενώ η επιλογή προσέγγισης ενός κτιρίου από μια γωνία του (όπου εξ’ ορισμού δεν υπάρχουν πορτοπαράθυρα) διατηρεί τους αστυνομικούς αθέατους όσο το δυνατόν περισσότερο. Εξυπακούεται πως τόσο η επιλογή προσέγγισης από «τυφλό σημείο», όσο και τα προκαθορισμένα οπτικά σήματα προϋποθέτουν ένα ελάχιστο επίπεδο επιτόπιου σχεδιασμού, αλλά και κοινής εκπαίδευσης.
Η απρόσμενη, αθέατη και αθόρυβη ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί ενδεικτικά:
- Όταν ο οδηγός του περιπολικού διακατέχεται από αυτοσυγκράτηση, ικανότητα στην εκτίμηση του περιβάλλοντος και καλό προσανατολισμό, καθώς μια κακή τοποθέτηση του οχήματος που ο ίδιος χειρίζεται είναι ικανή να οδηγήσει το πλήρωμα στο 4ο εκ των 10 θανατηφόρων σφαλμάτων, το οποίο είναι η λανθασμένη προσέγγιση – θέση και παραμένει η πρώτη αιτία ένεκα της οποίας έχασαν τη ζωή τους οι περισσότεροι, πεσόντες στο καθήκον, Έλληνες αστυνομικοί.
- Όταν οι αστυνομικοί γνωρίζουν καλά τον τομέα τους και μπορούν να οπτικοποιήσουν διανοητικά την προσέγγισή τους.
- Όταν σταθμεύουν το όχημά τους πίσω από τη συμβολή των οδών όπου εκτυλίσσεται το περιστατικό και προσεγγίζουν πεζοί και αθέατοι υπό κάλυψη στα σταθμευμένα οχήματα. Αν δεν υφίσταται γωνία οδών ενδείκνυται η στάθμευση του οχήματος τρεις – τέσσερις πόρτες πιο πίσω από το σημείο εστίασης και πάντα από την ίδια πλευρά της οδού. Κατά την πεζή προσέγγιση οι αστυνομικοί πρέπει να εντοπίζουν και να εκμεταλλεύονται στο έπακρο τα υφιστάμενα εμπόδια κάλυψης και απόκρυψης, αφιερώνοντας ελάχιστα λεπτά στην εκτίμηση της σκηνής και στην αναζήτηση τυχόν σημείων που προσφέρονται για ενέδρα. Σε αυτή τη διαδικασία και οι πέντε αισθήσεις του αστυνομικού έχουν ρόλο (ναι, και η όσφρηση!), ενώ η ανάγκη εφαρμογής των τεχνικών διέλευσης από γωνίες και ανοίγματα όπως το κόψιμο της πίτας και η γρήγορη ματιά ξεπληρώνει αυτούς που έχουν εξασκηθεί σκληρά και τις κατέχουν άρτια.
- Όταν οι αστυνομικοί είναι σε θέση να καθορίσουν κάθε στιγμή τις χοάνες θανάτου των περιοχών ευθύνης τους και παραμένουν εκτός αυτών.
- Όταν οι αστυνομικοί ελέγχουν οπτικά τα σταθμευμένα οχήματα πλησίον της προβληματικής περιοχής για τον έγκαιρο εντοπισμό τυχόν αναμενόντων συνεργών (τσιλιαδόρων +1). Δεν σπανίζει βέβαια και η πιθανότητα οι αστυνομικοί να συναντήσουν πεζό τον ύποπτο κατά την προσέγγισή τους στο σημείο, καθώς πολλοί αποχωρούν βιαστικά όταν αντιληφθούν πως τα θύματα ή οι περίοικοι καλούν το 100.
- Όταν παράγουν τον λιγότερο δυνατό θόρυβο κατά την κίνηση, κατά την ανάπτυξη, αλλά και κατά την τελική προσέγγισή τους στην προβληματική περιοχή.
Είναι ανάγκη να γίνει κατανοητό πως –ειδικά τη νύχτα- τα φωτεινά και ηχητικά σήματα ενισχύονται λόγω των συνθηκών που επικρατούν (σκότος και ησυχία), οπότε η χρήση φάρου και σειρήνας πρέπει να παύει εγκαίρως και σε ικανή απόσταση πριν την άφιξη, ενώ προσοχή θέλουν και οι δευτερεύοντες ήχοι που μαρτυρούν την παρουσία των αστυνομικών (λ.χ. οι ασύρματοι, το στρίγκλισμα των ελαστικών, το δυνατό κλείσιμο των πορτών του περιπολικού κατά την αποβίβαση, τα συρτά βήματα, οι μεγαλόφωνες ομιλίες κ.α.)
Η εκτίμηση της σκηνής χωρίς οι αστυνομικοί να έχουν γίνει αντιληπτοί τους οδηγεί και σε ένα παρεπόμενο τακτικό πλεονέκτημα: Στην επιλογή για έγκαιρη κλήση συνδρομής χωρίς να έχουν ήδη εμπλακεί – ενεργήσει επαφή με τους υπόπτους/δράστες. Έτσι, οι λ.χ. διεγερτικοί ύποπτοι ενός επεισοδίου που ενδεχομένως να αντιδρούσαν αντικρίζοντας δύο αστυνομικούς, όταν θα δουν αντί αυτών τέσσερις, έχουν περισσότερες πιθανότητες να συνεργαστούν χωρίς να υπάρξει κλιμάκωση (καθώς οι πρώτοι δύο αφού εκτίμησαν σωστά τη σκηνή και κάλεσαν συνδρομή χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, ισχυροποίησαν το πρώτο σκαλί της κλίμακας μέσων άσκησης ελέγχου, την ΠΑΡΟΥΣΙΑ).
ΕΝΑ ΑΛΗΘΙΝΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ «ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ» ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΑΜΕΣΟΔΡΑΣΙΤΩΝ
Το περιστατικό της Πετρούπολης: Ο Νικολάε Γκορέα, ένας εκ των δύο βασικών συνεργών του Κώστα Πάσσαρη, στα πλαίσια ενέδρας που είχε στήσει στις 22 Φεβρουαρίου του 2000 στην Πετρούπολη, ενεργοποίησε εκούσια τον συναγερμό κλειστού υποκαταστήματος τράπεζας στην οδό Δωδεκανήσου, χτυπώντας τη τζαμαρία αυτού. Είχε σκοπό να εκτελέσει με τον βαρύ οπλισμό που έφερε, το πρώτο πλήρωμα περιπολικού που θα έφτανε για να ελέγξει τον συναγερμό. Η αυξημένη επαγρύπνηση των τηλεφωνητών & εκφωνητών του Κέντρου Επιχειρήσεων της Άμεσης Δράσης Αττικής, καθώς και του πρώτου ανταποκρινόμενου πληρώματος της ίδιας υπηρεσίας, ήτοι ο σχεδιασμός & η υλοποίηση της προσέγγισης στο σημείο με «ανορθόδοξο» τρόπο (η αθέατη - αθόρυβη ανάπτυξη του συνοδού, πεζή, καθώς και η προσέγγιση του οδηγού με το περιπολικό από απρόσμενη κατεύθυνση), οδήγησαν στην επικράτηση των δύο αστυνομικών έναντι του πάνοπλου και μάλιστα περιβεβλημένου με αλεξίσφαιρο(!) Ρουμάνου κακοποιού.
Η ορθή εφαρμογή τακτικών αθέατης κι αθόρυβης προσέγγισης σε ένα περιστατικό, εκτός του ότι στερεί από τον ύποπτο τη δυνατότητα να εφαρμόσει ένα προκαθορισμένο σχέδιο επίθεσης, παρέχει και πολύτιμο χρόνο στους αστυνομικούς για να εκτιμήσουν τη σκηνή και να κρίνουν αν χρειάζονται επιπρόσθετη συνδρομή προτού γίνουν αντιληπτοί ή εμπλακούν.
Υπάρχουν στιγμές που η τακτική των αστυνομικών υπαγορεύει το να γίνουν αντιληπτοί από μακριά. Για παράδειγμα, οι σειρήνες και οι φάροι των περιπολικών μπορούν να δώσουν κουράγιο σε έναν αστυνομικό που ζητά επείγουσα συνδρομή. Ή ακόμη να ωθήσουν τον δράστη ενός επεισοδίου που ενεργεί με κάποιο αιχμηρό ή άλλο αντικείμενο επί κάποιου άλλου ατόμου, να διακόψει τη δράση του κι έτσι να αυξηθούν οι πιθανότητες επιβίωσης του θύματος. Ωστόσο, σε μια εποχή όπου οι ενέδρες πάσης φύσεως κατά αστυνομικών είναι συχνό φαινόμενο παγκοσμίως, ο αιφνιδιασμός των υπόπτων/δραστών υφίσταται μόνο ως αλληλένδετο αποτέλεσμα της αθέατης – αθόρυβης κι εν γένει απρόσμενης ανάπτυξης των αστυνομικών δυνάμεων και (πρέπει να) είναι απαραίτητο συστατικό της τακτικής προσέγγισης σε κάθε έλεγχο ή περιστατικό «ρουτίνας».
Βιβλιογραφία – Πηγές:
- Μειώνοντας τον κίνδυνο, του Παναγιώτη Πλέσια
- Αστυνομική αυτοπροστασία, των Αθ. Περδίκη & Αλ. Μπιτζή
- Street Survival II: Tactics for deadly encounters, του Dan Marcou
- Wikipedia, the free encyclopedia