Ο Ιούλιος του 2002 ήταν αναμφίβολα μήνας ιστορικός για την Ελλάδα, καθώς σε μια από τις πιο μεγάλες στιγμές της, η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών πρωταγωνιστεί χάρη στη λύση μιας πολύκροτης και πολύχρονης υπόθεσης. Της περίφημης τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη». Ρεπορτάζ του Dikaiologitika News στα άδυτα του Εγκληματολογικού της ΕΛΑΣ.
Στην εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη», ιστορία η οποία είχε «στοιχειώσει» κυριολεκτικά την ελληνική κοινωνία και πολιτική ζωή για σχεδόν τρεις δεκαετίες, η ΔΕΕ έπαιξε νευραλγικό ρόλο. Και ήταν 18 χρόνια πριν, εκείνο τον Ιούλιο του 2002, που ξεκίνησαν να γίνονται οι πρώτες συλλήψεις.
Η Υποστράτηγος και Διευθύντρια της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών της Ελληνικής Αστυνομίας Δρ. Πηνελόπη Μηνιάτη εξιστόρησε στο Dikaiologitika News τις κρίσιμες εκείνες στιγμές.
«Η αντίληψη της μεγάλης σημασίας της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών στην εξιχνίαση εγκλημάτων και μεγάλων υποθέσεων έγινε αναμφισβήτητα το 2002, το λεγόμενο ‘καλοκαίρι της "17 Νοέμβρη"» μας λέει με απόλυτη βεβαιότητα η διευθύντρια της ΔΕΕ, Πηνελόπη Μηνιάτη, εργαζόμενη στη διεύθυνση εδώ και 28 χρόνια.
Όπως προσθέτει η ίδια: «Παρ’ ότι η ΔΕΕ υπάρχει από το 1919, για εμένα ήταν εκείνη η στιγμή που όλοι κατάλαβαν τι μπορούμε να κάνουμε σε μια υπόθεση. Η αποκάλυψη των μελών της οργάνωσης στηρίχθηκε στην εξαιρετική συνεργασία της Αντιτρομοκρατικής με την ΔΕΕ. Η συνεισφορά μας ήταν πολύτιμη σε όλα τα επίπεδα -σε ό,τι είχε κάνει με την γραφολογία, με τα κλειδιά που χρησιμοποιούσαν τα μέλη, τα όπλα τους και φυσικά τα αποτυπώματα. Ήταν τόσο καθοριστικός ο ρόλος μας σε όλα αυτά, που πολλοί εργαζόμενοι της ΔΕΕ είχαμε πάει ως μάρτυρες στη δίκη και καταθέσαμε».
Το καλοκαίρι του 2002 - Οι πρώτες συλλήψεις
Flash back στο καλοκαίρι του 2002: 29 Ιουνίου- συλλαμβάνεται βαριά τραυματισμένος ο Σάββας Ξηρός, έπειτα από πρόωρη έκρηξη αυτοσχέδιου εκρηκτικού μηχανισμού που τοποθετούσε στα εκδοτήρια ακτοπλοϊκής εταιρίας στον Πειραιά.
Η βόμβα που κρατούσε ο Ξηρός έχει σκάσει στα ίδια του τα χέρια. Ο δράστης νοσηλεύεται στον Ευαγγελισμό με σοβαρά τραύματα στα μάτια, στο δεξί χέρι και στο θώρακα. Η αντίστροφη μέτρηση για το οριστικό τέλος της οργάνωσης μόλις έχει αρχίσει.
Η κρίσιμη στιγμή της ταυτοποίησης του όπλου
Στο σακίδιο που έχει αφήσει ο Ξηρός σε ένα παγκάκι λίγα μέτρα από τα εκδοτήρια της Minoan Flying Dolphins, βρίσκεται το 38άρι όπλο του αστυνομικού Χρήστου Μάτη, ο οποίος είχε δολοφονηθεί το Δεκέμβριο του 1984 κατά τη διάρκεια ληστείας σε τράπεζα στα Πετράλωνα. Ο Ξηρός αρχίζει να συνδέεται με την οργάνωση.
«Ακόμα τότε η "Υποδιεύθυνση Βιολογικών και Βιοχημικών Εξετάσεων & Αναλύσεων DNA", δεν είναι καν κανονικό τμήμα όπως συνέβη αμέσως μετά την υπόθεση» συνεχίζει την αφήγησή της κ κα Μηνιάτη.
«Εκείνες τις ημέρες βρισκόμουν στη Χάγη σε επίσκεψη στην αντίστοιχη Ολλανδική υπηρεσία. Αρχίζω να παίρνω από απόσταση τις πρώτες πληροφορίες, από τους συνεργάτες μου στο τμήμα εξέτασης όπλων της ΔΕΕ. Μου λένε ότι πιθανότατα το όπλο στο σακίδιο του δράστη είναι όπλο της 17 Νοέμβρη. Οι συνάδελφοι από το τμήμα οπλιτικής διερεύνησης αρχίζουν να κάνουν απόξεση στο όπλο και έτσι αρχίζει να γίνεται σιγά-σιγά ταυτοποίηση. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Το νούμερο του όπλου δεν φαινόταν κι η απόξεση ήταν μια χειρουργική διαδικασία, άκρως πρωτοπόρα για εκείνη την εποχή».
Ανάμεσα στα άλλα, η ταυτοποίηση ήταν δύσκολη, γιατί το όπλο ήταν ένα παλιό, δύσχρηστο 38αρι περίστροφο. Στην βάση του, αποκαλύφθηκε ο σειριακός αριθμός 100367. Το ίδιο όπλο είχε χρησιμοποιηθεί σε έξι ενέργειες της «17Ν» και έπειτα -επειδή αποτελούσε πια σήμα κατατεθέν, έμεινε στην άκρη, πάντα όμως θεωρούνταν «στοιχείο κλειδί» στην υπόθεση 17 Νοέμβρη».
Όταν το όπλο ταυτοποιείται, γίνεται αντιληπτό ότι ο άγνωστος βομβιστής έχει σχέση με την οργάνωση που οι αρχές αναζητούν επί 27 χρόνια. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες.
Η μεγάλη στιγμή
«Η ταυτοποίηση ήταν ένα σημαντικό βήμα, αλλά δεδομένου ότι το όπλο είναι μεταφερόμενο αντικείμενο χρειαζόμασταν και άλλα πειστήρια» συνεχίζει να μας εξιστορεί η κα Μηνιάτη. «Παίρνουν λοιπόν αίμα από τον Ξηρό και ανοίγουμε την βάση των δεδομένων μας στο εργαστήριο του DNA. Σε εκείνη τη φάση γίνεται η εξής ταυτοποίηση: το γενετικό υλικό που μας έχουν δώσει ταιριάζει με γενετικό υλικό που έχει συλλεχθεί από την επίθεση στην οικία του Γερμανού πρέσβη τον Μάιο του 1999. Η ανάλυση του DNA αποδεικνύει δηλαδή τη συμμετοχή του Ξηρού στην επίθεση με ρουκέτα κατά του Άλμπερτ Κούνα. Με θυμάμαι να κάθομαι μπροστά από την οθόνη και να βλέπω τον ίδιο γενετικό τύπο. Με θυμάμαι να λέω: εδώ έχω ταύτιση! Προσέξτε, δεν λέω: έχω τον δράστη, λέω: έχω ταύτιση. Και είμαι ο πρώτος άνθρωπος που αντικρίζει και μαθαίνει αυτή την πληροφορία. Είμαι μπροστά από ένα μηχάνημα και συνειδητοποιώ, ότι έχουμε τα χέρια μας ένα μέλος της 17Ν. Απερίγραπτο - αυτές οι στιγμές είναι που σε… εθίζουν σε αυτή τη δουλειά».
Ακολουθεί ένα ντόμινο εξελίξεων: στις 3 Ιουλίου, εντοπίζεται το κρησφύγετο της οργάνωσης στα Κάτω Πατήσια, όπου βρίσκεται μέρος του οπλισμού, η σημαία με το κίτρινο αστέρι και άλλα στοιχεία. Λίγες ημέρες αργότερα αποκαλύπτεται και δεύτερη γιάφκα, στην οδό Δαμάρεως 73, στο Παγκράτι.
Στις 15 Ιουλίου η ΕΛ.ΑΣ ανακοινώνει ότι καταζητείται ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ενώ την επόμενη μέρα συλλαμβάνονται στην Αθήνα ο Χριστόδουλος Ξηρός και στη Θεσσαλονίκη ο αδελφός του Βασίλης αλλά και ο Διονύσης Γεωργιάδης. Στις 17 Ιουλίου 2002 συλλαμβάνεται στους Λειψούς ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, ο φερόμενος ως αρχηγός της οργάνωσης.